سیم و کابل

انتخاب سیم برق مناسب

سیم و کابل برق بر اساس اندازه، نوع و کاربرد انتخاب می شوند ولی آیا عوامل دیگری نیز در روش انتخاب انتخاب سیم برق مناسب موثرند؟ بی شک در انتخاب سیم و کابل برق نیاز به استفاده از روشهای محاسباتی است تا بتوان به محصول مناسب و مد نظر خود دست یابید. در واقع توجه به عوامل موثر در انتخاب سیم و کابل می تواند نه تنها از لحاظ کیفی استانداردهای لازم را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهد بلکه از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه است. هر سیم و کابل را نمیتوان در موارد و کاربردهای مختلف به کار برد از این رو می بایست به این نکته توجه داشت که هر سطح مقطع در سیم و کابل قادر به عبور جریان مجازی است که در صورت فراتر رفتن جریان از حد قابل تحمل سیم و کابل خطرات و آسیب های جبران ناپذیری به وقوع می پیوندد. از این رو می بایست به مواردی که در زیر آورده شده است به هنگام انتخاب سیم برق مناسب و خرید سیم برق توجه نمایید.

اگر زمان کافی برای خواندن این مقاله را ندارید، کافیست با مشاوران گستره آبی تماس بگیرید.

  • اندازه سیم برق
  • انعطاف پذیری سیم برق
  • عایق سیم برق
  • رنگ سیم برق
  • سیم مسی و یا سیم آلومینیومی

بسته به نوع کاربرد سیم و کابل می بایست توجه داشت که انتخاب درست و بهینه این محصولات به صورت مستقیم با ایمنی، بهره وری، تسهیل کاربری و خدمات در ارتباط است. برای این کار مصرف کنندگان می بایست به کاربرد سیم و کابل و شرایط نصب آنها توجه نمایند. فاکتور اولی که در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد اندازه سیم و کابل است.

اندازه سیم برق

برای اینکه بتوانیم سیم برق مد نظر خود را در کاربری مد نظر به کار ببریم نیاز است به این سوال پاسخ دهیم که چطور سایز سیم برق اندازه گرفته می شود؟ برای اندازه گیری نیاز به دانستن دو ویژگی از این تجهیزات داریم. مورد اول شامل اندازه قطر یا سطح مقطع و مورد دوم شامل طول سیم برق می شود. برای اینکه بدانید چه اندازه ای برای قطر مناسب است می بایست به ظرفیت حمل جریان توجه داشته باشید که بر حسب آمپر محاسبه می شود. در واقع اندازه قطر سیم و یا سطح مقطع آن به این بستگی دارد که سطح جریانی که نیاز است از آن عبور نماید چقدر است.

اندازه سیم برق

علاوه بر اندازه قطر و در نهایت سطح مقطع سیم، نیاز است بدانیم مسافتی که سیم می بایست نصب شود و به عبارت دقیق تر سیم کشی صورت گیرد چیست و باز هم این مساله روی سطح مقطع سیم ها تاثیر می گذارد. از آنجایی که سیم ها دارای تلفات نیز هستند و همواره می بایست توجه داشته که هر چقدر طول سیم بیشتر باشد میزان تلفات و یا افت ولتاژ نیز در مسیر به دلیل مقاومت و گرما بیشتر خواهد شد. در واقع می توان به سادگی بیان کرد که هر چه سطح مقطع بیشتر باشد میزان تلفات ولتاژ نیز بیشتر خواهد بود و در همین راستا سطح جریان نیز افزایش می یابد. این مساله با توجه به رابطه عکس بین ولتاژ و جریان به راحتی قابل درک است. حتی اگر بخشی از ولتاژ از بین برود و تلف شود باز هم انتخاب سطح مقطع مناسب می تواند جریانم مورد نیاز شما را به درستی در اختیارتان قرار دهد.

انعطاف پذیری سیم برق

انواع سیم و کابل برق می توانند انعطاف پذیری های مختلفی را نیز در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. انواع آن نیز شامل اشکال زیر هستند:

انعطاف پذیری سیم برق

  • سیم استخوانی: به طور معمول وقتی سیم برق از نوع سیم استخوانی است به این معنی است که سطح انعطاف پذیری سیم برق در سطح مقاطع کم صفر یا نزدیک به صفر است و در سطح مقطع های بیشتر از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار خواهد بود ولی باز هم مقدار آن قابل توجه نیست.
  • سیم رشته ای درشت: تقریبا انعطاف پذیر می باشند و شکل مورد نیاز مصرف کننده به هنگام نصب را در خود نگه می دارند.
  • سیم رشته ای نازک: به طور کامل انعطاف پذیر هستند و به هیچ عنوان شکل نصبی که مصرف کننده نیاز دارد را حفظ نمی کنند.

عایق سیم برق

شرایط نصب سیم برق عامل موثر در انتخاب نوع عایقی است که برای سیم برق انتخاب می شود، شرایط نصب شامل؛

عایق سیم برق

  • سطح ولتاژ: هر چقدر سطح ولتاژ سیم برق بیشتر باشد، ضخامت عایق به کار رفته روی آن نیز افزایش می یابد تا ریسک ناشی از برق گرفتی، شوک الکتریکی و یا اتصال کوتاه را کاهش دهد.
  • شرایط محیطی: در صورتی که سیم برق در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش، در درجه حرارت بسیار زیاد و در معرض ترکیبات شیمیایی و روغن های مختلف نصب گردد ممکن است دچار آسیب های فیزیکی، شیمایی و مکانیکی شود و از این رو تعداد و ضخامت عایق افزایش می یابد.
  • قوانین و استانداردها: یکی دیگر از عواملی که روی انتخاب نوع عایق تاثیر می گذارد توجه به استانداردهای بین المللی و ملی در زمینه سیم و کابل است.
  • مقاومت در برابر سایش: در صورت که محیط نصب سیم برق شرایط مناسبی را برای سایش سیم برق و هادی فلزی فرآهم نماید نیاز است ضخامت عایق به کار رفته در سیم افزایش یابد.
  • پوشش یا روکش: برخی از انواع پوشش ی روکش ها به سیم برق اجازه می دهند که راحت تر به هنگام نصب سیم برق در لوله ها جابجا شوند و از این رو توجه به این نکات ضروری است.

رنگ سیم برق

به هنگام مونتاژ سیم برق در محل نصب به کارگیری سیم برق در رنگ های مختلف می تواند راه تشخصی را برای هر اپراتوری آسان نماید. رنگ های مختلفی بر اساس استانداردهای الکتریکی موجود در هر کشور برای سیم ها تعیین می شود که بیانگر فاز یا نول بودن آن سیم برق می باشد. در ایران این رنگ بندی به صورت زیر خواهد بود.

رنگ سیم برق

سیم مسی یا آلومینیومی

با اینکه سیم مسی یا در واقع هادی مسی از رسانایی فلزی بسیار خوبی برخوردار است، ممکن است سنگین و گران قیمت باشد. از این رو برای سیم برقی که دارای ولتاژ قوی و طویل است از سیم آلومینیومی استفاده می شود.

سیم برق مسی یا آلومینیومی

استفاده از این هادی فلزی در دنیای امروز بسیار رایج است و به طور کلی نیاز دارد سطح مقطع بیشتری در مقایسه با سیم مسی در همان سطح جریان داشته باشد ولی به همان نسبت نیز سبک تر و ارزان تر از سیم مسی است. برای مثال برای کابل برق قدرت بیشتر از آلومینیوم استفاده می شود تا مس.

پرسشهای متداول پیرامون انتخاب سیم و کابل برق

  1. چطور سیم برق مد نظر خود را انتخاب نمایید؟ برای انتخاب سیم برق می بایست به سایز سیم برق توجه نمایید. سایز سیم برق شامل سطح مقطع یا ضخامت سیم و همچنین طول سیم برق می شود. در واقع برای اندازه گیری سطح مقطع نیاز است بدانید چه سطح بار و جریانی از هادی های سیم برق عبور نماید. جریان بر حسب آمپر اندازه گرفته می شود و توجه داشته باشید که سطح مقطع به صورت مستقیم روی میزان آمپری که از هادی عبور می کند موثر است.
  2. چه سیم برقی برای مسافرت معمولی رایج است؟ به طور کلی استفاده از سطح مقطعی بین 5.48 و 2.08 به طور معمول 2، 2.5 و 4 میلی متر مربع برای ساختمان های مسکونی در زمینه روشنایی و برق کشی ساختمان معمول است و برای وسایلی که نیاز به جریان برق بیشتری دارند همانند اجاق برقی، آب گرمکن برقی و غیره از سیم برقی با سطح مقطع 5.26، 13 و 13.3 (10 AWG, 8 AWG, 6 AWG)میلی متر مربع نیز استفاده می گردد. همچنین سیم های برق مربوط به کولر آبی دارای سطح مقطع ۲٫۵ و برای کولر گازی ۴ میلی متر مربع تخمین زده شده است.
  3. سیم برق مسی بهتر است یا سیم برق آلومینیومی؟ برای پاسخ به این سوال می بایست به کاربردی که سیم برق شما دارد توجه نمایید. سیم برق مسی از رسانایی بیشتری نسبت به سیم برق آلومینیومی برخوردار است ولی در سطح مقاطع بالاتر وزن بیشتری دارد و از این رو برای سیم های برق مقاطع بالاتر از هادی آلومینیومی استفاده می شود
  4. عایق سیم برق بر چه اساسی تعیین می شود؟ برای تعیین عایق سیم برق می بایست به شرایط نصب سیم برق، سطح ولتاژ، قوانین و استانداردها، مقاومت در برابر سایش و البته نیاز به استفاده از غلاف و روکش توجه شود.
  5. انواع سیم برق چیست؟ سیم برق می تواند به صوت انعطاف پذیر و بدون انعطاف یا در مقیاسی بین این دو تولید شود. توجه داشته باشید که سیم برق مفتولی به صورت سخت مورد استفاده قرار می گیرد که سطح انعطاف پذیری آن صفر یا تقریبا نزدیک به صفر است که البته این مساله در مقاطع بالاتر رخ می دهد. همچنین دو دسته دیگر شامل سیم افشان درست و سیم برق افشان نازک است که اولی دارای انعطاف پذیر متوسطی است که شکل مورد نیاز کاربر در آن حفظ می شود ولی دومی انعطاف پذیری زیادی دارد و شکل را حفظ نمیکند.

منابع:

  • مرجع کاربردی کابلها و سیم ها- مهندس محمد باقری
  • mcl – answer 5 questions to help select the right electrical wire
  • Wikipedia – Wire gauge#12 gauge